Salute, Jonathan!/Capitul 46

Contenete - Capitul 45 - Capitul 46 - Capitul 47

Quarantsixesim capitul (46.esim capitul)

Li quar sesones: hiverne, verne, estive, autun.

Li cindres pos un foy.

Quande on ne lucta, on have pace.

Diarium de Doctor Seward.

13 septembre. – Yo trovat Van Helsing in li hotel Berkeley, pret a departer. Il prendet su sac con se.

Yo va scrir li evenimentes exactmen. (exactmen = li tot veritá detalliatmen) Noi arivat a Hillingham ye ott horas. Li tempe del matine esset bellissim; autun (autun = 21 septembre til 21 decembre) hat comensat. Li color del árbores hat comensat changear se. Madam Westenra videt nos e dit:

“Vu va esser felici que Lucy standa plu bon. Li filia dormi.” Li professor subridet e aspectet felici. Il frottat su manus e dit:

“Aha! Yo ha videt corect. Li medicament functiona.”

Ella respondet: “Ma anc yo ha auxiliat la, doctor.”

“Quo vu vole dir, madam?” questionat li professor.

“Vi, yo suciat talmen pri mi filia durant li nocte e intrat su chambre. Ella dormit tre bon, ma li aere in li chambre esset horribil pro li strangi flores con li mal odore. Yo videt mem un guirlande de ili circum su col! Un tal aere ne es bon por un debil filia e yo apertet li fenestre por lassar li frisc aere intrar. To va pleser vos, yo es cert.”

Ella exeat li coridor por dejunear. Durant que ella parlat yo videt li visage del professor grisijar. Ne volente chocar li madam, il dit nullcos, e mem subridet quande il apertet li porta por la. Ma li moment quande ella desaparit il traet me subitmen e con fortie, ad in li manja-chambre e cludet li porta.

E por li unesim vez yo videt li confidentie de Van Helsing cader. Il levat li manus con silent desesperantie (des·espera·nt·ie) e battet un manu contra li altri; finalmen il sedet se sur un stul, e comensat plorar, un grand, vocosi plorada. Il levat su manus denov. “Deo! Deo! Deo! Pro quo li coses es tam desfacil por nos? Esque it es li regules del ancian munde contra queles li hom ne posse luctar? Li povri matre, totmen ne savente, vole auxiliar su filia e noi mem ne posse informar la pri li veritá pro su debil sanitá! Si ella save li veritá ella va morir, o ambi. Pro quo li tot forties del diáboles es contra nos?”

Subitmen il levat se sur su pedes. “Veni,” il dit, “noi deve vider e acter. Diáboles o null diáboles, o contra omni diáboles, it ne importa. Noi totvez (totvez = ma omnicos ne importa) lucta contra le.” Noi intrat li chambre de Lucy.

Denov yo levat li persianes, durant que Van Helsing eat vers li lette. Ti vez il ne esset surprisat vider li povri puella con li blancissim, ciresc (cir·e → cir·esc = quam cire) visage. Li visage de Van Helsing monstrat tristesse e ínfinit bonitá.

“Just quam yo expectat”, il dit con li rauc inhalation quel significat tam mult. Sin un parol il serrat li porta, e comensat li preparationes por li transfusion de sangue. Yo hat comensat desmetter mi veston, quande il stoppat me. “No!” il dit. “Hodie tu deve operar. Yo va dar. Tu es ja debil.” Durant que il parlat il desmettet su veston.

Denov li operation; denov li narcotic; denov li retorna de un poc color al cindresc (cindre = li cose pos un foy) guancies, e li regulari (regul → regul·ari) respiration de san dorme. Ti-ci vez yo observat durant que Van Helsing jacet sur li sofa.

Plu tard il dit Madam Westenra que ella deve nequande forportar ti o un altri cose del chambre sin informar le in antey, e que li flores esset medicamentes, tot necessi por devenir melior (melior = plu bon). Poy il dit me que hodie il va observar Lucy ti-ci nocte.

Pos un hor Lucy avigilat se, frisc e sin problemas, e savente nullcos pri li terribil incidente. (incidente = un mal eveniment)

Quo omnicos significa? Yo comensa questionar me ca mi long vive con li dementes ha comensat far anc mi mente dement.

Diarium de Lucy Westenra.

17 septembre. - Quar dies e quar noctes de pace. (pace = periode sin problemas, sin luctas) Yo ha devenit tam fort. Yo senti me quam si yo ha passat tra un long cochemare (cochemare = un mal reve) e nu vide li bell luce solari (sol·e → sol·ari) e senti li frisc aere del matine circum me. Yo memora poc coses: long, íncert témpores de atende e timore; obscuritá u mem li esperantie ne trovat se: poy oblivie (oblivi·e, oblivi·ar), e li retorna al vive. Ma desde quande Dr. Van Helsing ha esset con me, li cochemares ha cessat: li battida contra li fenestres, li distant (distant ↔ proxim) voces queles semblat tam proxim, li rauc sones venient ex yo ne save u – omnicos ha cessat. Nu yo dormi sin timer dormir. Nu li alie plese me, e un buxe ariva chascun die de Haarlem. Ho-nocte Dr. Van Helsing departe, nam il besona esser in Amsterdam por un die. Ma yo posse esser sol. Mersí a Deo pro matre, Arthur, e omni amics qui ha esset tam bon. In fact it va esser totvez li sam cose: li nocte passat Dr. Van Helsing dormit mult in su stul. Mem vidente le dormir yo ne timet indormir me, benque li mus-volantes o alquicos battet con colere contra li fenestres.

Grammatica

amic

Paroles finient in -c o -g usa null vocale vice -e por indicar ne mann, ne fémina.

• amic, amica, amico
• slovac, slovaca, slovaco

Certes prefere li finition ·o, e it es pro to que ·o ne es sempre mannic. Li parol loc es anc scrit loco, e pisc es anc scrit pisco.

·ari

Con ·ari on crea adjectives.

• sol·e → sol·ari
• regul → regul·ari
• auxili·e → auxili·ari (to quo auxilia)
• témpor → tempor·ari (solmen por un témpor)
• prim → prim·ari

·esc

Con ·esc on crea adjectives queles significa "simil a", o "far se pensar pri".

• cir·e → cir·esc
• cindr·e → cindr·esc
• infant·e → infant·esc

Ti-ci ·esc es tre sovente usat pos nómines e locs.

• Li grand horloge es tam londonesc! (= it fa se pensar pri London)

totvez

Quande li coses circum se ne importa, on usa totvez.

• Yo es povri, e ella es rich. Totvez, yo va parlar con la.

Vocabularium

• autun
• cindre
  • cindresc
• cire
  • ciresc
• cochemare
• distant
• exact
• incidente
• melior
• pace
• regulari
• solari
• totvez

Altri paroles

• autun: autunal
• cindre: cindriere (un loc por cindres)
• distant: distantie
• regul + regulari: regulation, regularitá, regulator
• exact: exactitá
• melior: ameliorar, amelioration