Salute, Jonathan!/Capitul 64

Contenete - Capitul 63 - Capitul 64 - Capitul 65

Sixantquaresim capitul (64.esim capitul)

Li limite es quinant. Plu quam quinant viola li lege. Garda vos contra policistes.

Ella salta tre alt.

Toleration es viver, e lassar viver.

Diarium de Dr. Seward.

28 septembre. - Bon dormir es un ver fortun. Yer yo esset pret a creder li monstruosi idés de Van Helsing, ma nu yo vide que ili es ínpossibil. Yo ne dubita que il crede omnicos. Esque il ha devenit foll? O forsan il ha fat omni coses self? Il es tam inteligent que il vell posser far it self, e to vell esser un marvel, benque terrificant. Yo deve esset caut. (caut = pensant pri dangere)

29 septembre, matine… Li nocte passat, un poc ante deci horas, Arthur e Quincey intrat li chambre de Van Helsing; il informat nos pri omnicos quo il volet que noi mey far, ma parlat specialmen a Arthur. Il comensat per dir que il esperat que noi omnes vell ear con le, “Nam,” il dit, “hay un grave cose ta a far. Mi lettre surprisat vos, yo crede?” il dit a Lord Godalming.

“Yes. It vexat me durant un témpor. Mi familie ha havet sat vexationes in recent témpores e yo ne besona plu. E yo esset curiosi pri quo vu volet dir. Yo parlat pri it con Quincey, e plu noi parlat, plu noi ne comprendet, til nu quande yo posse dir que yo ne save nullcos pri nequo.”

“Anc yo,” dit Quincey Morris laconicmen. (laconic = con poc paroles)

“Oh,” dit li professor, “alor vu du es plu proxim al comense quam nor amico John, qui have un long via a far mem ante que il posse atinger li comense.”

It esset evident (evident = e·vide·nt = clar) que il savet que yo hat recomensat dubitar. Poy il continuat con grandissim gravitá:

“Yo vole vor permission por far ho-nocte to quo yo judica necessi. It es, yo save, multcos a demandar. E solmen quande vu save quo yo vole far vu va comprender it. Talmen yo peti que vu promesse me sin savente, por que, benque vu va esser incolerat durant un témpor, vu ne va blamar vos.”

“Bon,” interruptet Quincey. “Yo va responder. Yo ne totmen comprender le, ma yo jura que il es honest, e por me to satisfa.”

“Yo mersia vos, senior”, dit Van Helsing. “It es bon audir un tal cose de un tam bon amico.” Il extendet su manu, quel Quincey presset.

Poy Arthur parlat:

“Dr. Van Helsing, yo ne vole promesser sin saver quo it es, e si it concerne mi honor quam un gentilmann o un cristano (crist·an·o = un credente de Jesus Cristo), yo ne posse promesser. Ma si vu posse confirmar (confirmar = far cert) que it ne viola (violar = esser contra) ti du coses, yo posse. Benque yo have null idé pri quo vu parla ti instante.”

“Yo accepte vor limitation (li limite es 7 = ne plu quam 7),” dit Van Helsing, “e benque vu ne va esser tot satisfat con mi actes, vu posse esser satisfat que it ne viola ni vor honor quam un gentilmann, ni vor honor quam un cristano.”

“Yo concorda! (concordar = haver li sam idé)” dit Arthur. “Nu esque yo posse questionar quo it es quel noi va far?”

“Yo vole que vu veni con me, in secrete, al jardin del eclesia in Kingstead.”

Li expression de Arthur cadet quande il dit surprisat:

“U li povri Lucy es interrat?” Li professor fat un reverentie por dir yes.

Arthur continuat: “E quo far quande noi es ta?”

“Intrar li tombe!” Arthur stat.

“Professor, esque vu parla seriosimen, o fa un monstruosi joca? Pardon, yo vide que vu es seriosi.” Il sedet se denov, ma in un maniere contra su propri voluntá. Pos un poc silentie, il questionat denov:

“E quo far quande in li tombe?”

“Aperter li sarco.”

“Tro mult!” il dit, denov stante se con colere. “Yo posse esser patient pri quasi omnicos, ma ti – ti desacration (de·sacr·a·tion) del sarco de alcun qui” - il ne plu posset parlar pro colere. Li professor videt le con compatientie.

“Si yo vell posser salvar vos ti dolor, mi povri amico,” il dit, “Deo save que yo vell. Ma ho-nocte noi deve marchar in dangerosi vias, por que li pedes de vor amanta ne mey marchar in li vias de flamme!”

Arthur videt le con blanc visage e dit:

“Garda vos, senior, garda vos!” (gardar = esser caut contra un atacca)

“Ples audir quo yo vole dir,” dit Van Helsing, “por que adminim vu mey saver pri quo yo parla. Yo posse continuar?”

“Justmen dit”, interruptet Morris.

Van Helsing pausat un moment, poy recomensat con efortie:

“Senioretta Lucy es mort, ne ver? Yes! Talmen on ne posse damagear la. Ma si ella ne es mort –”

Arthur saltat (saltar = jettar se) sur li pedes.

“Bon Deo!” il criat. “Quo vu vole dir? Esque ella ha esset interrat vivent?” Il gemit con dolore.

“Yo ne dit que ella es vivent, mi infante. Yo di nequo plu que fórsan ella posse esser ne-mort.”

“Ne-mort! Ne vivent! Quo to significa? Es omno ci un cochemare?”

“It existe misteries pri quel li homes solmen posse conjecter (conjecter = pensar sin saver), e comprender solmen desfacilmen, poc a poc. Ma yo ne ha finit. Esque yo posse decapitar (decapit·ar = remover li cap) li mort Senioretta Lucy?”

“Cieles e terre, no!” criat Arthur, su voce quam un storm. “In null maniere vu posse far un tal cose. Dr. Van Helsing, vu ha dit tro mult e deshonorat me! Quo hat ti povri, dulci yuna fat por quel vu vole deshonorar la? Es vu foll diente tal coses, o yo foll pro har audit les? Ne pensa pri un tal desacration; per Deo, yo ne va tolerar (tolerar = lassar it continuar) it!”

Van Helsing stat por li unesim vez e dit, grav e seriosi:

“Mi Lord Godalming, anc yo possede un deve al altres, un deve a vos, un deve al mortes. Yo vole solmen que vu veni con me, regarda e audi. E plu tard quande yo di li sam cose, yo crede que vu va voler far it plu quam yo. Ma yo peti vos,” il continuat con un voce plen de compatientie, “ne forlassa li dom in colere. In mi tot vive yo ha nequande possedet un deventie tam ponderosi quam nu. Pensa! Pro quo yo vell laborar por un tam trist cose? Yo ha venit ex mi propri land por far bon coses, unesimmen por mi amico John, poy por auxiliar un dulci yuna, quem anc yo comensat amar. Por la, anc yo dat mi sangue, yo, qui ne esset su amanto ma solmen su doctor e amico. Yo dat la mi noctes e yo dat la mi jornes, ante su morte, pos su morte, e nu, si mi morte posse servir la, nu quande ella es li mort Ne-Morte, yo va morir por la.”

Il dit to con un gravissim, dulci fieritá, quel tuchat Arthur mult. Il prendet li manu del old mann e dit con un rauc voce:

“Oh, it es un tam dur cose a pensar, e yo ne posse comprender. Ma adminim yo va ear junt con vos e atender.”

garda

Garda es sovente usat por crear coses queles garda.

• garda-manu = un vestiment quel garda li manu
• garda-moné = un cose quel garda su moné contra furtardes
• garda-ocules: un cose quel garda li ocules

On posse far sam con altri verbes: verb + li cose sur quel on fa li verbe.

Portar:

• porta-moné: un cose por portar su moné
• porta-papere: un cose in quel intra su papere
• porta-voce: un person qui parla por un altri person, o un cose quel on usa por parlar plu fort

Vocabularium

• caut
• concordar
• confirmar
• conjecter
• cristan·e, ·o, ·a
• decapitar
• evident
• gardar
• laconic
• limitar
• saltar
• tolerar
• violar

Altri paroles

• confirmar: confirmation
• conjecter: conjection, conjectura
• decapitar: decapitation
• evident: evidentie