Manchu/Lesson 20 - Reading 8

Dialogue

1. suweni bade hvcin bio? akvn?
2. meni tubai hvcin ubai hvcin i adali akv, ubai hvcin gemu feise i sahahangge labdu, umse micihiyan ningge xumin ici juwe da bi, meni tubai hvcin gemu wehe i sahahangge, umesi xumin ningge okini juwe da de isinarakv, manggai oci nadan jakvn juxuru sumin.
3. meni bade muke juweme ohode, yooni hehesi fengse be uju de hukxefi, meimeni muke faidara hoto de narhvn futa hvwaitafi, ubai muke tatara adali muke be tatambi.
4. adarame tuttu ni?
5. julgeci uthai uttu kai.
6. si ere morin be kutuleme amafi, geli gvwa be kutuleme gajifi mele.
7. gemu meleme wajiha.
8. ara enteke farhvn nade aibbide hamtame genembi?
9. muse amargi alin genefi hamtaci antaka?
10. bi morin be jafafi bisire si gene.
11. bi taka hamtarakv, si jugvn i dalbade ume hamtara, cimari gvwa niyalma sabuha de toorahv.
12. muse emu niyalma juwede kutuleme gamafi teng seme hvwaitaki.
13. ere huju hvwa umesi onco aldangga futa holboburahv.
14. orho turi be gajifi ucume bufi ebitele jekini, muse dedume geneki.
15. gucuse ilicina, coko ilanggeri hvlafi abka gereme hamika, muse hudun aciha be icihiyafi, morin enggemu tohoro sidenede abka gereke dere.
16. te acime wajiha,boihoiji de acafi geneki.
17. boihoji age ume gashiyabuha seme gasara, be genembi.
18. bi aiseme gasambi, suwe gasarakv oci uthai joo kai.
19. erxehe be ehe serakv oci, amasi jidere erin de kemuni mini diyan de jifi tatareo.
20. mini sikse henduhe ere duleme genere doogan seibeningge de duibleci umesi sain oho, fe doogan be efulefi te gemu ocemleme undehen i sektehebi, tuttu bime baitalaha taibu tura inu nenehe ci labdu akdun juwan aniya sehe seme efujeme bahanarakv.
21. xun uttu den oho. juleri geli diyan akv, muse tere gaxan de genefi bele hvlaxame buda arame jefi geneki.
22. tuttu okini hefeli inu umesi yadahvxaha.
23. ere morin be gemu aciha ebubfi, olon be sulabume jora be sufi, emu be werifi, ere jugvn i dalbade sindame tuwakiyabufi orho be jekini,muse gemu ere gasan de dosifi bele fonjime geneki.
24. boihoji age, be jugvn yabure niyalma, ertele cimari buda, jetere unde, juleri diyan akv ofi cohome jifi, bele majige hvlaxame buda arame jeki sembi.
25. ai bele hvlaxara babi, meni buda urehebi, andase jefi duleme gene.
26. uttu oci inu ombi, damu sini araha buda komso ayoo.
27. hvwanggiyarakv aika komso ohode geli araci inc ombi.
28. dere be sinda, andase be ere elben i booi fejile tebufi buda uledu.
29. u untuhun buda bicibe ebitele jetereo.
30. se urehe sogi bicicgajifi andase de tukiye, akv oci mursa elu hasi bici gaju.
31. jai gvwa sogi akv, damu gidaha nasan hengke bi, andase de ulebuki.
32. ajige niyalma teni dere acame, uthai age i kesi be alifi buda ulebure de, ai gelhun akv elemangga ushambi.
33. gemu bahanambio bahanarakvn?
34. ere gese untuhun buda ai joboro, bi inu tulergi de tucifi yaburakvn, tule tucifi yabuci inu suweni beye adali kai.
35. age sini hendure gisun inu, tule yabume urehengge oci antaha be tuwarengge unjen, nure de amuran oci suktoho niyalma be hairambi kai.
36. sinci tulgiyen ge;i gucu bio?
37. emu gucu aciha be tuwakiyame morin sindahabi.
38. tuttu oci tere be omiholabumbio?
39. be jeke manggi tede majige, moro emke bureo.
40. meni sefu daci nomhon ofi, umesi sithvme tacibumbi.
41. suwe acare be tuwame gemu jefu, mini boode buda labdu bi, suwe jeke manggi, jai enculeme tamafi gama, suwe ume antahalara,elheken i hefeli ebiteli ebitele jefu.
42. be emgeri jeke be dahame ai manggaxara babi.
43. ebiheo? akvn?
44. be umesi ebihe, moro fila be bargiya.
45. tere emke morin tuwaSara gucu ertele buda jekekv, juse suwe encu buda xasiha be tamafi antaha be dahame genefi, tere gucu de tuwame ulebufi, jeke manggi tetun be bargiyafi gaju.
46. boihoji be ambula jobobuha.
47. umai sain jeterengge akv, damu emu erin i untuhun buda ulebuhe de ai jobobuha babi.
48. yadahvxara erin de emu angga jeterengge, ebihe de emu hiyase bele bahara ci wesihun, be yuyure kangkara nashvn, age gosime buda bufi ulebumbi, yargiyan i alibaharakv hukxeme ongorakv.
49. bi aika tulergi de geneci boo be hukxefi feliyembio? inu niyalmai boode genefi buda baime jembi, hendure balama mimggan bade antaha be saikan kundulefi unggirengge, tumem bsde gebu bahaki sehebi.
50. boihoji age ajige niyalma se ubade jifi ambula jobobuha gojime hala be inu fonjihakv, age sini hala ai?
51. mini hala jang, ere jang xe jang ni boo kai, age mini hala be fonjiha be dahame, sini hala be inu minde ala.
52. mini hala wang.
53. si aibide tehebi?
54. bi liyoodung hoton dirgi de tehebi.
55. age si aika baita bifi meni badr genehe manggi, ajige niyalma be waliyarakv oci, urunakv mini boode baime genereo.
56. bi generakv oci wajiha, aikabade geneme ohode, sini boo be baime genefi tuwanaraku doro bio?
57. tere gaxan de bi teike bele hvlaxame genehe bihe, mujakv sain niyalma be teisulefi, iniaraha beleni buda be mende ulebufi, geli niyalma takvrafi sinde enculeme benjibuhebi, si hacihiyame jefi moro fila be ere jui de afabufi gamakini.
58. gucu si morin be boxome gaju aciha be aciki, muse acire sidende tere inu buda jeme wajumbi.
59. ara ere morin ainu jafara de mangga?
60. daci uthai uttu kai, aika kemuni uttu ehe oci,ereci amasi sidereki, bi daruhai siderembihe, enenggi ongofi siderehekv, muse uhei geren xurdeme kaki.
61. je arkan seme jafaha.
62. age si moro fila gaifi boode gene.
63. suwe tuwa ai hvdun abka geli yamjiha, hiya diyan ubaci kemuni juwan babi, geneci isiname muterakv oho.
64. ere jugvn amargi ergi tere niyalmai boode genefi dedure babe baiki.
65. takasu muse aika kunggur seme geneci, tere booi niyalma urunakv niyalma geren sems eimeme deduburakv, suweni juwe niyalma ubade aciha be tuwame bisu, muse juwe nofi fonjime geneki.
66. boihoji age de dorolombi.
67. suwe ainara niyalma?
68. be jugvn yabure anda bihe, enenggi abka yamjifi sini boode dedure babe baime jihe.
69. meni boo hafirahvn niyalma tatara ba akv, si gvwa bade dedure babe baime gene.
70. ainara age be jugvn yabbure webe takambi, uthai sini nahan de Solo akvmembe deduburakv okini, ere dukai juleri sejen i boode membe emu dobori dedubuci antaka?
71. bi suwembe deduburakvngge waka, damu jurgan ci boo tome dukai fajiran de fafunlame bithe latuluhangge, dere eshun kenehunjecuke niyalma be deduburakv, suwe ai ba i niyalma, daci takara gucu geli waka, sain aha be ilgarakv adarame tatabumbi?
72. boihoji age be ehe niyalma waka, ajige niyalma liyoodung hoton dorgi de tehebi, si akdarakv oci gajiha doron gidaha temgetu bithe be tuwaci enderakv.
73. si liyoodung hoton dorgi ya bade tehebi?
74. ajige niyalma liyoodung hoton dorgi leose i amargi giyai dergi ergi de tahebi.
75. leose ci udu goro giyalabuhabi.
76. lesoe ci emu tanggv okson amargi giyai ulin i hvda tucire ba tere inu.
77. tere ulin i hvdai ba siningge?
78. inu.
79. julergi teisu juwe boo sidende, nurei puseli neihe lio halangga niyalma mini sain gucu si takambio?
80. tere mini adaki boo kai, adarame sarkv?
81. sini gisun be donjici umai kenehunjeci acara ba akv bicibe, boo unenggi hafirahhvn deduci ojorakv be ainara?
82. age si membe majuge gosicina, te Sun tuhefi abka yamjiha erin de, membe aibide genefi dedure babe baisu sembi, sain ocibe ehe ocibe membe emu dobori teile dedubu.
83. ere andase ainu uttu balai jamarambi, te jurgan ci dere eshun niyalma be ume halbubure seme, gaSan tokso koco wai ele bade isitala bireme ulhibume ciralame fafulame selgiyehebi, si udu liyoodung niyalma secibe bi akdaci ojorakv, suweni geren gucui arbun muru gisun hese be kimcici, nikan inu wakamanju inu waka, ainara niyalma be sarkv, bi adarame suwembe indebume dedubumbi, ere ucuri emu niyalmai boode geren antaha be dedubuhe bihe, tere antaha i dorgi de emu ukaka manju bihe turgunde, jurgan ci tatabuha boo be suwaliyame baicame isinjihabi, uttu de niyalma gemu holbobure de geleme, arsarakv niyalma be gelhun akv halburakv kai.
84. boihoji absi murikv, sain niyalma ehe niyalma be geli endembio? ere geren gucu gemu coohiyan i niyalma, ce jidere de dogon angga be tuwakiyafi kadalara jurgan, facuhvn be fafularengge ubaci geli cira, ese jidere de emke emken i kimcime getukeleme fonjifi, teni sindafi unggimbi, ce aikabade facuhvn niyalma songko muru getuken akv oci, adarame ubade isinjimbi, i temgetu bithe gaifi coohiyan ci morin be boxome beging ni baru hvdaxame genembi, i nikan i gisun be asuru gisureme muterekv bicibe, unenggi umai facuhvn niyalma waka.
85. uttu oci wajiha ume temxere, amargi nafirahvn sakda asiha labdu, emu bade deduciiha ojorakv, si xahvrun babe eimederakv oci, ere sejen i boode deduci antaka?
86. damu dedure babe bahaci uthai joo kai,geli ai xahvrun seme eimere babi.

Translation

1. Does your place have a well? 你們的地方有沒有井？
2. The well at our place is not like the well at your place. The wells here are all made of bricks, and the shallowest are only one zhang (3.3m) deep. The wells here are carved from stone, and the shallowest aren't even a zhang deep, at most seven or eight inches. 我們那裡的井不像這裡的井，這裡的井都是用磚砌成的，最淺的有一丈深。我們那裡的井是用石髑砌的，最淺的不及一丈，最多七八尺深。
3. When we draw water there, the women all carry water bottles on their heads, each drawing water from the ladle at the end of the rope, drawing water the same as they draw water here. 我們那裡運水時，全是婦人把瓦盆頂在頭上，各自在汲水的瓢上都栓著細繩子，像這裡打水一樣的打水。
4. How do they draw water? 怎麼那樣打水呢？
5. 自古以來就是這樣啊！
6. 你把這馬牽回去，再牽別的來飲水。
7. 都飲完了。
8. 噯喲！這樣昏黑的地方到那裡去出恭呢？
9. 我們到後山去出恭如何？
10. 我拿著馬在這裡，你去吧！
11. 我暫且不出恭，你不要在路旁出恭，明天被別人看見了，恐怕要罵唷！
12. 我們一人各牽兩匹去，牢牢的栓好吧！
13. 這槽院很寬，栓的遠一點，恐怕繩子扭結在一起。
14. 拿草豆來拌著給牠們飽飽地吃，我們去睡吧！
15. 伙伴們起來吧！雞叫了三遍了，天快亮了，我們趕快整理行李，在套了馬鞍的工夫，天就亮了吧！
16. 現在整理完了，去見主人家吧！
17. 主人家阿哥不要抱怨我們蹧踏，我們要走了。
18. 我為什麼抱怨擬們，你們若不抱怨就好了。
19. 如果不以為招待不好，回來時還請來我的店住宿。
20. 我昨天說的就是這樣走過的橋，比以前好多了，舊橋拆了，現在都鋪了新板子，而且所用的樑柱也比以前牢多了，幾十年不會壞。
21. 太陽這樣高了，前面又沒有店，我們到那村子去換米做飯吃了走吧！
22. 就那樣吧！肚子很餓了。
23. 把這馬的行李都卸下來，鬆一鬆肚帶，解下嚼子，留下一個伙伴放在路旁看著馬吃草吧！我們都進入這村去問米吧！
24. 主人家阿哥，我們是行路的人，直到現宰還沒吃早飯，因前頭沒有店子，特意來相求，換些米做飯吃。
25. 還換什麼米呢？我們的飯熟了，客人吃了過去吧！
26. 若是這樣也使得，但你做的飯很少吧！
27. 不要緊，若少時再做也使得。
28. 把棹子放下，請客人們在這草棚底下坐下吃飯吧！
29. 雖然是淡飯，請吃飽吧！
30. 孩子們若有熟菜，端些來給客人們吃，沒有的話，如有蘿蔔、生蔥、茄子就拿來吧！
31. 再沒有別的菜，只有醃鹹的鹹瓜，給客人們吃吧！
32. 小人才初次見面，就蒙受阿哥的恩點給飯吃，怎麼敢反倒埋怨呢？
33. 都會 嗎？
34. 像這樣的淡飯有什麼費事，我也不出外走嗎？出外走時也和你們一樣啊！
35. 阿哥你說的話很對，出外走熟者看客重，喜好喝酒者惜醉人。
36. 除你之外還有伙伴嗎？
37. 有一位伙伴看行李放馬。
38. 若是那樣讓他挨餓嗎？
39. 我們吃了後帶一點去給他，若有碗，請給一個吧！
40. 從這裡盛出一碗帶給那位伙伴吧！
41. 你們酌量都吃吧！我家裡飯很多，你們吃了後再另外盛了帶去吧！你們不要客氣，慢慢的吃飽肚子吧！
42. 我們既已吃了，還有什麼客氣之處呢？
43. 吃飽了嗎？
44. 我們很飽了，收拾碗碟吧！
45. 那一位看馬的伙伴到現在還沒吃飯，孩子們你們另外盛飯和湯跟著客人去，看著那位伙伴吃完收拾器皿帶回來吧！
46. 太打擾主人了。
47. 並沒有好吃的。只請吃了一頓淡飯，有什麼打擾之處？
48. 餓時吃一口，強如飽時得米一斗，我們正飢渴時，阿哥眷愛給飯吃，實在感激不忘。
49. 我若出外時，能頂著房子走嗎？也要投人家去尋飯吃，俗話說敬客千里，傳名萬里。
50. 主人家阿哥，小人們來此只顧打擾，姓也不曾問，阿哥你貴姓？
51. 我姓張，這是張社長家，阿哥既然問了我的姓，也告訴我貴姓吧！
52. 我姓王。
53. 你住在那裡？
54. 我住在遼東城內。
55. 阿哥若有事到我們那裡去時，如果不嫌棄小人的話，務請到我家裡來。
56. 我若不去就罷了，倘若前往時，有不去找你家看你的道理嗎？
57. 我方纔到那村子去換米，遇到非常好的人，他請我們吃他自已做的現成飯，還打發人另外給你送來，你趕緊吃了把碗碟交給小孩帶回去吧！
58. 伙伴你把馬趕來馱上行李，我們馱載的工夫，他也吃完了飯。
59. 噯喲！這匹馬為什麼這樣難拿？
60. 原來就這樣啊！倘若仍然這樣壞時，以後還要絆著，我以前常絆著，今天忘了絆，我們大家一起包圍吧！
61. 啊！好容易拿住了。
62. 阿哥你把碗碟帶回家去吧！
63. 你們看，多麼快天又晚了，從這裡到夏店還有十里路，前往時已到不了。
64. 去投路北那人家找個住宿地方吧！
65. 且慢，倘若我們一齊蜂擁而去時，那家的人一定嫌人多不肯讓我們住宿，你們兩人留在這裡看行李，我們兩個去問吧！
66. 給主人阿哥行禮。
67. 你們是做什麼的人？
68. 我們是行路的客人，今日天晚了，來府上找個住宿的地方。
69. 我們的房子窄，沒有別人住宿的地方，你們到別的地方尋找住宿的地方吧！
70. 怎麼辦呢？阿哥我們是行路的人，認得誰呢？就是你的炕沒有空位不讓我們住宿吧，這門前的車房裡讓我們住宿一夜如何？
71. 我不是不讓你們住宿，只是部院於每家門牆粘貼禁令，面生可疑之人不讓他住宿。你們是那裡的人，又不是原來認識的朋友，怎麼不分好壞讓你們住宿呢？
72. 主人家阿哥，我們不是壞人，小人住在遼東城內，你若是不信時，看看拿來蓋印的證件，不會錯。
73. 你住在遼東城內什麼地方呢？
74. 小人住在遼東城內樓閣北街東邊。
75. 離樓閣有多遠？
76. 你帶這馬和葛布到京城去賣了之後，還要買些什麼貨物帶回朝鮮地方去賣？
77. 那雜貨舖是你的嗎？
78. 是。
79. 面對南邊隔著兩家開酒店姓劉的人是我的朋友，你認識嗎？
80. 他是我的鄰居怎麼會不知道？
81. 聽了你的話，雖然並無可疑之處，但房子委實狹窄，不能住宿怎麼辦呢？
82. 阿哥你可憐我們一點吧！現在是日落天黑的時候，要我們到那裡去找尋住處呢？好也罷壞也罷，只讓我們住一夜吧！
83. 這些客人為什麼這樣胡鬧，現在部院對各村莊偏僻地方都遍頒禁令不得容留面生的人，你雖說是遼東人，我不能相信，察看你們各位伙伴的模樣語調，也不是漢人，也不是滿人，不知道是做什麼的人，我怎麼敢留你們住宿呢？近來有一個人家，讓各位客人住宿，那些客人內因為有一個逃走的滿人，部院把流住的人家一齊來調查，因此人都怕被牽連，豈敢容留平城一點兒也不知道的人啊！
84. 主人家好生固執，好人壞人還會錯嗎？這幾位伙伴都是朝鮮人，他們來時守渡口的官司禁亂比這裡還嚴，這些人來時一個一個仔細盤問了才放行。他們若是亂人來歷不明時怎麼到此地來，他攜帶證件從朝鮮趕馬往北京去做買賣，他雖然不會說漢語，但委實並不是亂人。
85. 若是這樣就行了，不要爭執，後炕狹窄，老少又多，不能住在一處你不嫌冷的話，在這車房住宿如何？
86. 只要得到住宿的地方就罷了啊！還嫌什麼冷？

Notes

Lesson 19 (Reading 7) ---- Contents ---- Lesson 21 (Reading 9)

References

• The text for this lesson was taken from: 中华民国满族协会网站 http://www.manchusoc.org/contents/language.htm.