Jump to content

Proto-Turkic/Vocabulary table

From Wikibooks, open books for an open world

To avoid confusion with modern sound forms, we have listed only the historical forms. Words in modern languages ​​came directly from these languages, to which they are descendants. Turkmen is included for lengths.

English Turkic Languages
Oghuric Languages Suggested Proto-Bulgar Reconstruction Common Turkic Languages Suggested Proto-Turkic Reconstruction Pre-Turkic Era
Hungarian Borrowings Volga Bulgarian Chuvash Old Turkic

(Köktürkish and Old Kyrgyz)

Old Uyghur Karakhanid Chagatay Historical Kipchak

(Middle Kipchak and Cuman)

Oghuz Arghu

(Middle Arghu and Khalaj)

Suggested Late Pre-(Proto-)Turkic Reconstruction Borrowings from Early Pre-Proto-Turkic Suggested Early Pre-(Proto-)Turkic Reconstruction
Word Category Hungarian Borrowing from s-dialect Hungarian Borrowing from Bulgar Historical Oghuz

(Middle Oghuz and Old Anatolian Turkish)

Turkmen
barley foods - - урпа (urp̬a) *arpa - (arpa) اَرْپا (arpa) ارپا (arpa) ارپا (arpa) آرپه (arpa) arpa arpa *arpa *arpa
moon; month astronomy - ايخ (ayıx) уйӑх (ujăh) *āyïχ 𐰖 (ay⁠) (ay) ااىْ (aay) (ay) (ay) (ay) aaý haay *āy *āy
clear sky weather - - - уяр (uyar) *ayar - ayas (ayaaz) (ayaz) (ayaz) (ayaz) aýaz hayaaz *ayaz *(h)ayāŕ - *payār
beginning; head anatomy - بج (baç) пуҫ (puś) *balč 𐰉𐱁 (baş) p՚š (baş) بَش (baş) باش (baş) بش (baş) باش (baş) baş baş *baš *baĺč
to go verbs - - بر (bar-) пыр (pyr) *bar- 𐰉𐰺 (bar-) (bar-) (bar-) (bar-) (bar-) (bar-) barmak varmaq *bar- *bar-
five numbers - بيال (biyel) пиллӗк (pillĕk) *bẹ̄l 𐰋𐰃𐱁 (béş) (béş) بٖيشْ (bééş) بیش (béş⁠) (béş) بيش (béş) bääş beeş *bẹ̄š *bẹ̄ĺ
brain anatomy - - - миме (mime) *mẹŋi (meyi), (meŋi) (meyi), (meŋi) مَنِكٖي (meŋi) - (miy, meyin, meyni) (beyni) beýni mein *bẹńi, *bẹŋi *bẹŋi
one numerals - - بىر (biir) пӗр (pĕr) *bīr 𐰋𐰃𐰼 (bir) (pir) بيٖرْ (biir) (bir) (bir) بر (bir) bir bii *bīr *bīr
wheat foods búza - пӑри (pări) *buwzay - (bugday) بُغْداىْ (bugday) (bugday) (bogday) بوغدای (buğday) bugdaý - *bugday *bugday
beans, peas foods borsó - пăрҫа (părś̬a) *burčaχ - (burçaq) بُرْچَقْ (burçaq) (burçaq) (burçaq) بورچاق (burçaq) burçak - *burčak *burčak
calf animals borjú - пӑру (păru) *burawu 𐰉𐰆𐰕𐰍𐰆 (⁠buzaɣu⁠) pwz՚γw (buzaɣu) بُزاغُو (buzāɣū) بوزاغ (buzaɣ) بوزاو (buzaw) بوزاغو (buzağu) buzaw - *buzagu *buŕagu
four numerals - - توات (tüweet) тӑваттӑ (tăvattă) *tȫt 𐱅𐰇𐰼𐱅 (⁠tört) twyrt (tört) تُورْتْ (töört) (tört) (tört) دورت (dört) döört töört *tȫrt *tȫrt
noon time dél - - *tül- - - (tüş) (tüş) (tüş) - - - *tüš *tüĺ
to fall verbs dől - - *tül- 𐱅𐰇𐰾 (tüş-) twšmʾk (tüşmek) تُشْماكْ (tüşmeek) (tüş-) (tüş-) دوشمك (düşmek) düşmek tüşmək *tüš- *tüĺ-
blood anatomy - خان (xaan) юн (yun) (<*χyan) *χān 𐰴𐰣 (qan) (qan) قانْ (qaan) قان (qan) قان (qan) قان (qan) gaan qaan *kān *kān
snow weather - - йур (yur) (<*χyar) *χār 𐰴𐰺 (qar) (qar) (qaar) قار (qar) قار (qar) قار (qar) gaar qaar *kār *kār
winter seasons - - хӗл (hĕl) *χïl 𐰶𐰃𐱁 (qış) (qış) قِشْ (qış) قیش (qış) (qış) قیش (qış) gyş qış *kïš *kïĺ
girl, daughter family - هير (hiir) хӗр (hĕr) *χï̄r 𐰶𐰃𐰕 (qız) (qız) قٖيزْ (qıız) (qız) (qız) قیز (qız) gyyz qıız *kï̄z *kï̄ŕ
small adjectives kicsiny كجن (kiçin) кӗҫӗн (kĕś̬ĕn) *kičin 𐰚𐰃𐰲𐰏 (kiçüg) (kiçig) (kiçüg) کچیک (kiçik) (kiçi) کیچی (kiçi) kiçi - *kičüg *kič-
to migrate verbs - life - كوج (köç), كوالج (köwelç-) куҫ (kuś) *kölč- (köç-) (köç-) (köçmeek) (köçmek) (köçmek) (göçmek) göçmek keçmək *köč- *kö(ĺ)č- - *kötiĺč-
sunny weather - - - хӗвел (hĕvel) *χuńāl - (quyaş) قُياشْ (quyaaş) (quyaş) cuyas (quyaş) - - - *kuyāš *kuńāĺ
bridegroom family - - кĕрӳ (kĕrü) *küzegü - (küdegü) كُذاكُو (küðegü) كویاكو (küyägü) كویاكو (küyägü) كويكو (güyegü) giýew küdəyi *küðegü *küdegü
son family - اول (awıl) ывӑл (yvăl) *awıl 𐰆𐰍𐰞 (oğul) (oğul) (oğul) اوغول (oğul) (ovul, oğul) اوغل (oɣul) ogul oğul *ogul *ogul
ten numerals - - وان (waan) вуннӑ (vunnă) *ōn 𐰆𐰣 (on) (on) (oon) (on) (on) (on) oon oon *ōn *ōn
ox, bull animals ökör - вӑкӑр (văk̬ăr) *ökür 𐰈𐰛𐰈𐰕 (öküz) (öküz) (öküz) (öküz) (ögüz) اوكوز (öküz) öküz - *öküz *(h)öküŕ Daur: xukur *pöküŕ
to die verbs - life - ول (vel-) вил (vil-) *öl- 𐰇𐰠 (öl-) (öl-) (öl-) (öl-) (öl-) اولمك (ölmek) ölmek hölmək *öl- *öl-
to love verbs - emotions - سو (sew-) сав (sav-) *sew- 𐰾𐰋 (seb-) sʾβmʾk (sevmek) سَڤْماكْ (sevmeek) (séwmek) (sew-, söw-) سومك (sevmek) söýmek səvmək *seb- *seb-
water elements - شو (şıv) шыв (šıv) *sïw 𐰽𐰆𐰉 (sub) (suv) سوڤ (suuv) سو (su) سو (su) (suv) suw suv *sub *sub
hen, fowl animals tyúk توح (toox) чӑх (čăh) *tōχ (takıgu) tʾqyγw (taqïɣu) تَقاغُو (taqaaɣuu) تاغوق (taɣuq) tauc (tawuq) طاوق (tavuk) towuk - *takïgu *takïgu
sea world tenger - - *teŋir - - (teŋiz) - (teŋiz) دَڭِز (deňiz) deňiz - *teŋiz *teŋiŕ
sky elements - - - турӑ (tură) *taŋrï 𐱅𐰭𐰼𐰃 (teŋri) (teŋri) (teŋri) (teŋri) (teŋri) (taŋrı) taňry - *teŋri *teŋri Xiongnu: 撐犁 (*ṭhāŋ-*rə̄j) *teŋri
rain weather - - ҫумӑр (śumăr) *ǰawmur - (yağmur) يَغْمُرْ (yaɣmur) یَامْغُورْ (yamğur) (yamğur) یاغمور (yağmur) ýagmyr - *yagmur *yagmur
fleece, matted wool textile - gyapjú - - *ǰapawu - - (yapaaquu) (yapaq) (yapagu) یاپاغی (yapağı) - - *yapaku *yapagu
to create, produce verbs - gyárt - ҫурат (śurat-) *ǰarat- (yarat-) (yarat-) (yaratmak) (yarat-) (yarat-) یراتمق (yaratmak) ýaratmak - *yarat- *yarat-
age; year life - - جال (çaal) ҫул (śul) *ǰāl 𐰖𐱁 (yaš) (yaş) ياشْ (yaaş) (yaş) (yaş) یاش (yaş) ýaaş yaaş *yāš *yāš
spring seasons nyár? - ҫур (śur) *yār 𐰖𐰔 (yaz) (yaz) (yaz) (yaz) (yaz) (yaz) ýaaz yaaz *yāz *yāŕ
wind nature szél - - ҫил (śil) *ǰẹl - (yil) یَلْ (yel) ییل (yėl) (yel) (yel) ýel yel *yẹl *yẹl
fruit foods - gyümölcs - ҫимӗҫ (śimĕś) *ǰẹ̄milč - - يَمِشْ (yėmiş) - (yemiş) (yėmiş) iýmiş - *yẹ̄miš *yẹ̄miĺč
seventy numerals - - - ҫитмӗл (śitmĕl) *ǰẹtmil (yėtmiş) (yėtmiş) (yėtmiş) (yėtmiş) (yėtmiş) یتمش (yetmiş) ýetmiş ye(e)tmiş *yėtmiš *yẹtmiĺ
string, rope tools - gyeplő - ҫип (śip) *ǰẹp - yyb (yïp) (yıp) (yip) (yip) (yip) ýüp yi(i)p *yïp *yïp
to knead verbs - kitchen - gyúr - ҫӑр (śăr) *ǰuwur- - - (yugurmak) (yugurmak) (yugur-) (yugurmak) ýugurmak - *yugur- *yugur-
bump shapes - gyomor - чӑмӑр (çămăr) *ǰumur - - - - - - ýumry - *yumru *yumru
ring jewelries szérű gyűrű - ҫӗрӗ (śĕrĕ) *ǰürük - (üzük) يُزُكْ (yüzük) - (yüzük) یوزوك (yüzük) ýüzük - *yüzük *yüŕük