South American Animal Names/Catfish

From Wikibooks, open books for an open world
Jump to navigation Jump to search

Catfish (Siluriformes) species names:

Generic name for catfish.

Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*ɾɯd Proto-Jê Meridional Jolkesky 2010 bagre
kotatak Maxakali Antunes 1999 bagre (peixe)
zarotô Umutina Bororo Huare 2015 bagre Pimelodus maculatus
kunĩmetxitxi Djeoromitxi Ribeiro 2008 bagre, barba-chata Galeichthys feliceps (?)
*juniʔa Proto-Tupi-Guarani Tupi Mello 2000 bagre
*ʔopaʔ Proto-Chapakura Chapakura Angenot 1997 bagre (peixe)
kudalu Sikuani Guahibo Ramirez 2020 bagre
kwi¹lhu² Nambikwara Nambikwara Kroeker 1996 bagre
ne-neush Canichana Aiwa-Canichana Crevels 2012 bagre
ni-quenecuxle Canichana Aiwa-Canichana Crevels 2012 bagre
ìɾɛ́ Guató Guató Postigo 2009 bagre (peixe)
miamohú Irantxe Irantxe Pereira 1960 bagre (peixe)
tsĩtsĩ Rikbaktsa Tremaine 2007 bagre
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*jaama Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 cascudo, acari (peixe siluriforme da família dos loricariídeos)
*kapaʔatʊ Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 cascudo, acari (certo peixe siluriforme da família dos loricariídeos)
*kepatʊ / *kapatʊ Proto-Bolivia Arawak Ramirez 2020 cascudo
*wo- Proto-Jê Meridional Jolkesky 2010 cascudo
kumex Maxakali Antunes 1999 cascudo (peixe)
kaˈrãjʔa Tupari Tupi Alves 2004 cascudo Corydoras nattereri
syˈrypeʔa.si Tupari Tupi Alves 2004 cascudo lit. mãe de cangati
warate’ Shawi Kawapana Rojas-Berscia 2019 cascudo
ya’kâ Tukano Tukano Ramirez 1997 cascudo, acari-bodó cf. ya’kâ-pamo.
txidjyokhlea Yatê Yatê Sá 2000 cascudo (peixe)
mũko Kanoê Kanoê Bacelar 2010 cascudo, cascudo-barbado, cascudo-bugio, cascudo-preto, lajeiro
*waɾatɘʔ Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia & Nikulin 2021 cascudo, Pseudorinelepis genibarbis
*ʔipo Proto-Pano Pano Oliveira 2014 esp. de peixe (esp. da fam. Loricariidae)
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*(h)ʊʊ-Tʊ Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 tambuatá (certo peixe siluriforme da família dos calictiídeos)
*watʃere Proto-Bolivia Arawak Ramirez 2020 tambuatá
*ʔõ̌ʔ Proto-Makú Oriental Nadahup Martins 2005 tambuatá
nibükakä Djeoromitxi Ribeiro 2008 tamboatá
*tamoata ? Proto-Tupi-Guarani Tupi Mello 2000 tamoatá
kamáta Warázu Tupi Ramirez 2017 tambuatá, camboatá
ambuatá Piripkura Tupi Santos, Candor & Cabral 2017 camboatá
kiwʔ Wari’ Chapakura Sousa 2009 tamboatá, coridora
bɨká-wa’i Tukano Tukano Ramirez 1997 tambuatá pl. bɨká-wa’ia.
sikitje Kwazá Kwazá Manso 2013 tamboatá
kiri Aikanã Aikanã Silva 2012 tamboatá
timutikwa Kanoê Kanoê Bacelar 2010 tamboatá
timutikwa tawtxie Kanoê Kanoê Bacelar 2010 tamoatá
ò’ Hupda Nadahup Ramirez 2006 tambuatá (peixe teleósteo siluriforme da família dos calictídeos, Hoplosternum littorale, cujo corpo é revestido de placas ósseas)
púnkape'e Muniche Muniche David et al. 2009 tambuatá
kwinĩ kyryko Kanoê Kanoê Bacelar 2010 camboatã amarelo
  • Scientific name: Pimelodus
  • Portuguese common name: mandi
  • Spanish common name:
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*maniʔi Proto-Tupi-Guarani Tupi Mello 2000 mandí
nhõjpeko Karitiana Tupi Landin 2005 mandi
*mõkoa Proto-Tupari Tupi Moore & Galucio 1994 mandi
manɨ́ʔi Warázu Tupi Ramirez 2017 mandi (genérico)
ʔawopaʔ; wapakan, najawʔjajaw, tʃawʔ-tʃawʔ-winai̯ŋ Wari’ Chapakura Sousa 2009 mandi
tsali-wa Sikuani Guahibo Ramirez 2020 mandi
*bidama Proto-Arawá Arawa Dixon 2004 mandi
tatxia Yatê Yatê Sá 2000 mandi
tsɨitsu Kwazá Kwazá Manso 2013 mandi
dite Aikanã Aikanã Silva 2012 mandi
sĩmiro Yuhup Nadahup Silva & Silva 2012 (empréstimo do Tukano) certo tipo de mandi, peixe teleósteo siluriforme da família dos pimelodídeos, Pimelodus cf. albofasciatus
ditxedu Djeoromitxi Ribeiro 2008 mandi pequeno
nirübi Djeoromitxi Ribeiro 2008 mandi-amarelo
karaɪ mɐ̃ʊ̃ Arikapu Ribeiro 2008b mandi-branco
tatxnikale Yatê Yatê Sá 2000 mandi (pequeno)
tsoäkypuae tawtxiere Kanoê Kanoê Bacelar 2010 mandi-bandeira
  • Scientific name: Pseudoplatystoma
  • Portuguese common name: surubi, surubim
  • Spanish common name:
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*kuli-li Proto-Nawiki Arawak Jolkesky 2016 surubi
*kuɾɨɽɨ Proto-Pidjanan Arawak Meira 2019 surubim
*kʊri-ri Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 surubim (peixe liso da família dos pimelodídeos, Pseudoplatystoma fasciatum)
*jana Proto-Bolivia Arawak Ramirez 2020 surubim
*pǒj Proto-Makú Oriental Nadahup Martins 2005 surubim
*orari Proto-Bororo Bororo Camargos 2013 peixe surubim
minõtxikorü Djeoromitxi Ribeiro 2008 surubim
minũ rukrɛ Arikapu Ribeiro 2008b surubim
*tʃurußi? Proto-Tupi-Guarani Tupi Mello 2000 surubim
ipimyj Karitiana Tupi Landin 2005 surubim
*ãnõrẽ Proto-Tupari Tupi Moore & Galucio 1994 surubim
wajnˈpa Tupari Tupi Alves 2004 surubim
hurúwɨ Warázu Tupi Ramirez 2017 surubim
ʔara-tarawan Wari’ Chapakura Sousa 2009 surubim
*βawi[n] Proto-Pano Pano Oliveira 2014 surubim (Pseudoplatystoma corruscans)
urukʊtá, urukutá Matanawi Mura Nimuendajú 1925 surubi
*bahama Proto-Arawá Arawa Dixon 2004 surubim
oreró Tukano Tukano Ramirez 1997 surubim pl. oreroá.
kúriti Yanomame Yanomami Emiri 1987 surubim (Pseudoplatystoma fasciatum)
ori pai / ori pai’ / oripai / oripai’ Arara do Rio Branco Arara Hargreaves 2007 surubim
[jupiˈɾa] Arara do Rio Branco Arara d'Angelis 2010 surubim
ne-ushe Canichana Aiwa-Canichana Crevels 2012 surubi
maninitɛ Kwazá Kwazá Manso 2013 surubim
ãti-bibia’i Aikanã Aikanã Silva 2012 surubim
doezazũ’i Aikanã Aikanã Silva 2012 surubim
hṍp-póy Yuhup Nadahup Silva & Silva 2012 surubim, nome dado a vários peixes teleósteos siluriformes da família dos pimelodídeos: hṍp-poy-hɨ’-ni certo tipo de surubim
dom nhanim Kanamari Katukinan Ishy 2018 surubim (peixe)
hṍp-póy-hɨ’-ni Yuhup Nadahup Silva & Silva 2012 surubim-listrado, peixe teleósteo siluriforme da família dos pimelodídeos, Pseudoplatystoma fasciatum V. hṍp-poy
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*mʊhʊkʊ-ri Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 piraíba (peixe liso de grande tamanho, pimelodídeos, Brachyplatystoma sp.)
minõtxitxi Djeoromitxi Ribeiro 2008 piraíba
minũ rukrɛ Arikapu Ribeiro 2008b piraíba
pɨra-wúhu Warázu Tupi Ramirez 2017 piraíba
kotene-hwam Wari’ Chapakura Sousa 2009 piraíba, filhote “peixe-grande”
malisi Sikuani Guahibo Ramirez 2020 piraíba
moó Tukano Tukano Ramirez 1997 piraíba pl. mooá.
siria Urarina Urarina Olawsky 2007 piraíba
k’ate yuraw Trumai Trumai Guirardello-Damian 2011 piraíba o maior peixe de água doce do Brasil
tsoäkypuae väejrũne Kanoê Kanoê Bacelar 2010 piraíba
  • Scientific name: Zungaro zungaro
  • Portuguese common name: jaú
  • Spanish common name:
Form Language Family Source Portuguese gloss Notes
*mʊʊridaa Proto-Japurá-Colombia Arawak Ramirez 2020 jaú (certo peixe liso da família dos pimelodídeos, Paulicea luetkeni)
*poru Proto-Bororo Bororo Camargos 2013 jaú
porú Umutina Bororo Huare 2015 jaú Paulicea luetkeni
muli Sikuani Guahibo Ramirez 2020 jaú
*moro Proto-Arawá Arawa Dixon 2004 cangati; jai preto, Paulicea luetkeni
*tuʔwan Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia 2019 jaú
*ikîa-La ~ *ikîla-La Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia 2019 jaú
*tuʔwan Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia 2019 jaú
kwi¹la²ta³su² Nambikwara Nambikwara Kroeker 1996 jau
kwi¹lhu² Nambikwara Nambikwara Kroeker 1996 jau
peñíma Muniche Muniche David et al. 2009 jaú
ashinya Záparo Záparo Beier et al. 2014 jaú
toṛomā́ma Omurano Omurano Tessmann 1930, in O'Hagan 2011 jaú
urukunã Mỹky Irantxe Monserrat 2010 jaú, pintado
urukunã Mỹky Irantxe Monserrat & Amarante 1995 jaú, pintado
olukunã Irantxe Irantxe Pereira 1960 jaú
tsĩtsĩza Rikbaktsa Tremaine 2007 jaú
*ɪki(ɾ/l)ala Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia & Nikulin 2021 jaú
*tuʔwaɴ Proto-Kawapana Kawapana Rojas-Berscia & Nikulin 2021 jaú

Sources

[edit | edit source]

Linguistic data is cited from the following sources.

Family Language Source Citation
Arawakan Proto-Arawak Ramirez 2020 Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. Curitiba: Editora CRV.
Arawakan Proto-Arawak Jolkesky 2016 Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Doutorado em Linguística. Universidade de Brasília.
Arawakan Proto-Nawiki Jolkesky 2016 Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Doutorado em Linguística. Universidade de Brasília.
Arawakan Proto-Pidjanan Meira 2019 Meira, Sérgio. 2019. A Study of the Genetic Relation between Mawayana and Wapishana (Arawakan Family). Revista Brasileira de Línguas Indígenas (RBLI), vol. 2, no. 1 (Jan.-Jun. 2019), pp. 70-104.
Arawakan Proto-Japurá-Colombia Ramirez 2020 Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. Curitiba: Editora CRV.
Arawakan Proto-Bolivia Ramirez 2020 Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. Curitiba: Editora CRV.
Arawakan Proto-Mamoré-Guaporé Jolkesky 2016 Jolkesky, Marcelo (2016). Uma reconstrução do proto-mamoré-guaporé (família arawák). LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 16(1), 7-37.
Nadahup Proto-Makú Oriental Martins 2005 Martins, Valteir. 2005. Reconstrução Fonológica do Protomaku Oriental. LOT Dissertation Series. 104. Utrecht: LOT Netherlands Graduate School of Linguistics. (Doctoral dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam).
Proto-Jê Meridional Jolkesky 2010 Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2010. Reconstrução fonológica e lexical do Proto-Jê Meridional. Dissertação (mestrado), Universidade Estadual de Campinas, Instituto de Estudos da Linguagem.
Maxakali Antunes 1999 Antunes, Marisa Aparecida Domingos. 1999. Pequeno dicionário indígena maxakalí-português : português-maxakalí. Juiz de Fora: Tipografia Tamoio Ltda. 56 p. ISBN 85-900758-1-8
Bororoan Proto-Bororo Camargos 2013 Camargos, Lidiane Szerwinsk. 2013. Consolidando uma proposta de Família Linguística Boróro: contribuição aos estudos histórico-comparativos do Tronco Macro-Jê. Tese (Doutorado em Linguística), Universidade de Brasília, Brasília.
Bororoan Umutina Huare 2015 HUARE, D. T. Léxico remanescente Umutina — repertório linguístico de seus lembrantes. 2015. 98 f. Dissertação (Mestrado em Linguística) – Universidade do Estado de Mato Grosso. 2015.
Oti Oti Borba 1908 BORBA, T. Actualidade Indígena (Paraná, Brazil). Curitiba: Impressora Paranaense, 1908. 171 f.
Oti Oti Quadros 1892 QUADROS, F. R. E. Memoria sobre os trabalhos de exploração e observação efetuada pela secção da comissão militar encarregada da linha telegráfica de Uberaba a Cuiabá, de fevereiro a junho de 1889. Revista do Instituto Histórico e Geográfico Brasileiro, Rio de Janeiro, v. 55, n. 1, p. 233–260, 1892.
Djeoromitxi Ribeiro 2008 Ribeiro, Michela Araújo. 2008. Dicionário Djeoromitxi-Português: registro da diversidade lingüística do povo Jabuti. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Rondônia (Guajará-Mirim).
Arikapu Ribeiro 2008b Ribeiro, Rosa Maria de Lima. 2008b. Dicionário Arikapu/Português: registro de uma língua indígena amazônica. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Rondônia (Guajará-Mirim)
Proto-Jabuti Nikulin 2020 Nikulin, Andrey. 2020. Proto-Macro-Jê: um estudo reconstrutivo. Tese de Doutorado em Linguística, Universidade de Brasília.
Proto-Jabuti Voort 2007 VOORT, H. van der. Proto-Jabutí: um primeiro passo na reconstrução da língua ancestral dos Arikapú e Djeoromitxí. Boletim do Museu Paraense Emílio Goeldi. Ciências Humanas, Belém, v. 2, n. 2, p. 133–168, maio/ago. 2007.
Tupian Proto-Tupi Corrêa-da-Silva 2010 CORRÊA-DA-SILVA, Beatriz Carretta. Mawé/Awetí/Tupí-Guaraní: relações linguísticas e implicações históricas. Tese (Doutorado em Linguística) – Universidade de Brasília, Brasília, 2010.
Tupian Proto-Tupi-Guarani Corrêa-da-Silva 2010 CORRÊA-DA-SILVA, Beatriz Carretta. Mawé/Awetí/Tupí-Guaraní: relações linguísticas e implicações históricas. Tese (Doutorado em Linguística) – Universidade de Brasília, Brasília, 2010.
Tupian Proto-Tupi-Guarani Mello 2000 Mello, Antonio Augusto Souza. 2000. Estudo histórico da família linguística tupi-guarani: aspectos fonológicos e lexicais. Tese (Doutorado) - Universidade Federal de Santa Catarina, Centro de Comunicação e Expressão, Programa de Pós-Graduação em Linguística, Florianópolis.
Tupian Karitiana Landin 2005 Landin, David J. 2005. Dicionário e Léxico Karitiana / Português. Sociedade Internacional de Lingüística. Cuiabá, MT.
Tupian Proto-Tupari Moore & Galucio 1994 Moore, Denny; Ana Vilacy Galucio (1994). Reconstruction of Proto-Tupari consonants and vowels (PDF). Meeting of the Society for the Study of the Indigenous languages of the Americas. Linguistic Institute na Ohio State University em Colombus, Ohio. p. 130
Tupian Tupari Alves 2004 Alves, Poliana Maria. O léxico do Tuparí: proposta de um dicionário bilíngüe. (Tese de Doutorado). Universidade Estadual Paulista “Júlio de Mesquita” - Câmpus de Araraquara, 2004.
Tupian Juruna Berto 2013 BERTO, Flávia de Freitas. Kania Ipewapewa: estudo do léxico juruna sobre a avifauna. 2013. 136 f. Dissertação (mestrado) - Universidade Estadual Paulista Júlio de Mesquita Filho, Faculdade de Ciencias e Letras (Campus de Araraquara), 2013.
Tupian Warázu Ramirez 2017 Ramirez, H.; França, M.C.V. (2017) O Warázu do Guaporé (tupi-guarani: primeira descrição linguística). LIAMES, v. 17, n. 2, p. 1-96.
Tupian Piripkura Santos, Candor & Cabral 2017 Santos Júnior, T. da S., Candor, J. C., & Cabral, A. S. A. C. (2017). Uso de recursos naturais pelos Índios Piripkura no Noroeste de Mato Grosso: uma análise do Conhecimento Ecológico Tradicional no contexto da política expansionista do Brasil na Amazônia Meridional. Revista Brasileira De Linguística Antropológica, 8(2), 73-104.
Cariban Proto-Taranoan Meira 1998 Meira, Sérgio. 1998. A Reconstruction of Proto-Taranoan: Phonology and Inflectional Morphology. M.A. dissertation. Rice University.
Chapacuran Proto-Chapakura Angenot 1997 Angenot, Geralda de Lima (1997). Fonotática e Fonologia do Lexema Protochapacura. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Rondônia.
Chapacuran Wari’ Sousa 2009 SOUSA, Maria de Fátima Lima de. 2009. Dicionário da língua Wari' Oro Mon–Português. Dissertação de Mestrado. Guajará-Mirim, RO: Fundação Universidade Federal de Rondônia (UNIR), Campus de Guajará-Mirim.
Panoan Proto-Pano Oliveira 2014 Oliveira, Sanderson Castro Soares de (2014). Contribuições para a reconstrução do Protopáno. Brasília: Universidade de Brasília. (Tese de Doutorado).
Muran Matanawi Nimuendajú 1925 Nimuendajú, Curt. 1925. As Tribus do Alto Madeira. Journal de la Société des Américanistes 17:137-172.
Muran Mura Hanke 1950 Hanke, Wanda. 1950. Vocabulário e idioma mura dos índios mura do rio Manicoré. Arquivos: Coletanea de documentos para a História da Amazônia. Vol. 12. Manaus: Associação Comercial do Amazonas.
Guahiban Proto-Guahibo Christian & Matteson 1972 Christian, Diana R., and Esther Matteson. 1972. Proto-Guahiban. In Esther Matteson (ed.), Comparative Studies in Amerindian Languages, 150-159. The Hague: Mouton.
Guahiban Sikuani Ramirez 2020 Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. Curitiba: Editora CRV.
Arawan Proto-Arawá Dixon 2004 Dixon, R. M. W. 2004. Proto-Arawá Phonology. Anthropological Linguistics 46: 1-83.
Cahuapanan Proto-Kawapana Rojas-Berscia 2019 Rojas-Berscia, Luis Miguel. 2019. From Kawapanan to Shawi: Topics in language variation and change. Doctoral dissertation, Radboud University Nijmegen.
Cahuapanan Shawi Rojas-Berscia 2019 Rojas-Berscia, Luis Miguel. 2019. From Kawapanan to Shawi: Topics in language variation and change. Doctoral dissertation, Radboud University Nijmegen.
Boran Proto-Bora-Muinane Seifart & Echeverri 2015 Seifart, Frank, & Echeverri, Juan Alvaro (2015). Proto Bora-Muinane. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 15(2), 279 - 311.
Witotoan Proto-Witoto Aschmann 1993 Aschmann, Richard P. (1993). Proto Witotoan. Publications in linguistics (No. 114). Arlington, TX: SIL; the University of Texas at Arlington.
Jivaro Proto-Jivaro Payne 1981 Payne, David L (1981). "Bosquejo fonológico del Proto-Shuar-Candoshi: evidencias para una relación genética." Revista del Museo Nacional 45: 323-377.
Tucanoan Proto-Tukano Chacon 2013 Chacon, Thiago (2013). On Proto-Languages and Archaeological Cultures: pre-history and material culture in the Tukanoan Family. In Revista Brasileira de Linguística Antropológica. Vol. 5, No. 1, pp. 217-245.
Tucanoan Tukano Ramirez 1997 Ramirez, Henri (1997). A Fala Tukano dos Ye’pâ-Masa, Tomo II: Dicionário. Manaus: Inspetoria Salesiana Missionária da Amazônia, CEDEM.
Chibchan Proto-Chibcha Constenla 1981 Constenla Umaña, Adolfo (1981). Comparative Chibchan Phonology. Ph.D. dissertation, Department of Linguistics, University of Pennsylvania, Philadelphia.
Mataco-Guaicuruan Proto-Guaikuru Viegas Barros 2013 Viegas Barros, J. Pedro. 2013. Proto-Guaicurú: Una reconstrucción fonológica, léxica y morfológica. (LINCOM Studies in Native American Linguistics.) München: LINCOM. 364pp.
Mataco-Guaicuruan Proto-Mataguayo Viegas Barros 2002 Viegas Barros, Pedro. 2002. Fonología del Proto-Mataguayo: Las fricativas dorsales. Mily Crevels, Simon van de Kerke, Sérgio Meira & Hein van der Voort (eds.), Current Studies on South American Languages [Indigenous Languages of Latin America, 3], p. 137-148. Leiden: Research School of Asian, African, and Amerindian Studies (CNWS).
Nambikwaran Nambikwara Kroeker 1996 Kroeker, Menno H. 1996. Dicionário escolar bilíngue: Nambikuara - Português, Português - Nambikuara. Porto Velho, RO: Sociedade Internacional de Linguistica.
Nambikwaran Sabanê Antunes 2004 Antunes de Araújo, Gabriel. 2004. A Grammar of Sabanê: A Nambikwaran Language. 94. Utrecht: LOT. Dissertação de Doutorado. Vrije Universiteit Amsterdam.
Yanomaman Yanomame Emiri 1987 Emiri, Loretta. 1987. Dicionário yãnomamè-português (dialeto wakathautheri). Boa Vista: Comissão Pró-Índio de Roraima. 95 p., 2 mapas.
Yanomaman Sanuma Autuori 2013 Autuori, Joana Dworecka. 2013. Aspectos da fonologia da língua Sanumá (Yanomami). Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Roraima.
Jirajaran Ayamán Oramas 1916 Oramas, Luis R. 1916. Materiales para el estudio de los dialectos Ayamán, Gayón, Jirajara, Ajagua. Caracas: Litografía del Comercio.
Jirajaran Gayón Oramas 1916 Oramas, Luis R. 1916. Materiales para el estudio de los dialectos Ayamán, Gayón, Jirajara, Ajagua. Caracas: Litografía del Comercio.
Arara Arara do Rio Branco Hargreaves 2007 Hargreaves, Inês. 2007. Lista de palavras transcritas por Inês Hargreaves, de dois grupos ao norte do Parque Aripuanã, RO. Manuscrito.
Arara Arara do Rio Branco d'Angelis 2010 d'Angelis, Wilmar da Rocha. 2010. Arara do Rio Branco (MT): notas lingüísticas e antropológicas.
Muniche Muniche David et al. 2009 Michael, Lev David, Christine Beier, Karina Sullón Acosta, Stephanie Farmer, Greg Finley, e Michael Roswell. 2009. Dekyunáwa: Un diccionario de nuestro idioma muniche. Proyecto de Documentación del Idioma Muniche. Cabeceras Aid Project.
Zaparoan Záparo Beier et al. 2014 Beier, Christine, Brenda Bowser, Lev Michael e Vivian Wauters (2014). Diccionario záparo trilingüe: sápara–castellano–kichwa, castellano–sápara y kichwa–sápara. Quito, Equador: Editorial Abya-Yala. ISBN 978-9942-09-177-2
Urarina Urarina Olawsky 2007 Olawsky, Kurt (2007). A Grammar of Urarina. [S.l.]: Mouton de Gruyter. ISBN 978-311-019020-5. ISSN 0933-7636
Omurano Omurano Tessmann 1930, in O'Hagan 2011 Tessmann, Günter. 1930. Die Indianer Nordost-Perus: grundlegende Forschungen für eine systematische Kulturkunde. Hamburg: Friederichsen, de Gruyter.; cited in: O'Hagan, Zachary J. 2011. Informe de campo del idioma omurano.
Aiwa-Canichana Aiwa Michael & Beier 2012 Michael, Lev and Christine Beier. 2012. Phonological sketch and classification of Aʔɨwa [ISO 639: ash]. Paper presented at the 2012 Winter meeting of the Society for the Study of the Indigenous Languages of the Americas (SSILA), Portland, OR, January 6, 2012.
Aiwa-Canichana Canichana Crevels 2012 Crevels, Mily (2012). Canichana. In: Mily Crevels and Pieter Muysken (eds.) Lenguas de Bolivia, vol. 2: Amazonía, 415-449. La Paz: Plural editores.
Trumai Trumai Guirardello-Damian 2011 Guirardello-Damian, Raquel. Léxico comparativo: explorando aspectos da história trumai. In: Alto Xingu: uma sociedade multilíngue. Editora Museu do Índio, 2011. ISBN 978-85-85986-34-6
Trumai Trumai Guirardello-Damian 2011b Franchetto, Bruna (organização). Tabela comparativa de termos culturais alto-xinguanos. In: Alto Xingu: uma sociedade multilíngue. Editora Museu do Índio, 2011. ISBN 978-85-85986-34-6
Yatê Yatê Sá 2000 Sá, Aluizio Caetano de. 2000. Dicionário Iatê-Português. 1ª edição. Águas Belas.
Kwazá Kwazá Manso 2013 Manso, Laura Vicuña Pereira. 2013. Dicionário da língua Kwazá. Dissertação de mestrado. Guajará-Mirim: Universidade Federal de Rondônia.
Aikanã Aikanã Silva 2012 Silva, Maria de Fátima dos Santos da. 2012. Dicionário de raízes da língua aikanã. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Rondônia, Campus de Guajará-Mirim.
Kanoê Kanoê Bacelar 2010 Bacelar, Laércio. 2010. Kanoé: de Zack (1942) a Bacelar (2008).
Guató Guató Postigo 2009 Postigo, Adriana Viana. 2009. Fonologia da língua Guató. Dissertação de mestrado. Três Lagoas: Universidade Federal de Mato Grosso do Sul.
Irantxe Mỹky Monserrat 2010 Monserrat, Ruth. 2010. A língua do povo Mỹky. Campinas: Editora Curt Nimuendajú. ISBN 9788599944189
Irantxe Mỹky Monserrat & Amarante 1995 Monserrat, Ruth Maria Fonini; Elizabeth R. Amarante. 1995. Dicionário Mỹky-Português. Rio de Janeiro: Editora Sepeei/SR-5/UFRJ.
Irantxe Irantxe Pereira 1960 Pereira, Adalberto Holanda. 1964. Vocabulário da língua dos índios Irántxe. Revista de Antropologia v. 12, n. 1-2, p. 105-115.
Rikbaktsa Tremaine 2007 TREMAINE, Sh. Dicionário Rikbaktsa-português, português-Rikbaktsa. Cuiabá: Associação Internacional de Lingüística – SIL Brasil, 2007. viii + 100 f.
Nadahup Hupda Ramirez 2006 Ramirez, Henri. 2006. A Língua dos Hupd'äh do Alto Rio Negro: dicionário e guia de conversação. São Paulo: Associação Saúde Sem Limites.
Cahuapanan Proto-Kawapana Rojas-Berscia & Nikulin 2021 Rojas-Berscia, Luis Miguel, and Andrey Nikulin. 2021. A phonological reconstruction of Proto-Kawapanan. International Journal of American Linguistics.
Tupian Proto-Tupari Nikulin & Andrade 2020 Nikulin, Andrey; Rafael Andrade. 2020. The rise and fall of approximants in the Tuparian languages. Journal of Language Relationship 18/4 (2020), pp. 284–319.
Nadahup Yuhup Silva & Silva 2012 SILVA, Cácio & SILVA, Elisângela. A Língua dos Yuhupdeh: Introdução etnolinguística, dicionário Yuhup-Português e glossário semântico-gramatical. São Gabriel da Cachoeira: Pró-Amazônia, 2012.
Katukinan Kanamari Ishy 2018 Ishy, Priscila Hanako. 2018. Kanamari do Juruá (família Katukina): aspectos fonológicos e morfossintáticos. Doutorado, Unicamp.